Dung dịch Coolant
Khi nói đến coolant, cũng gọi là Anti-freeze, chúng ta thường chỉ nghĩ đến một công dụng, đó là giải nhiệt (làm mát máy). Nhưng không phải chỉ có thế, coolant còn có một nhiệm vụ khác là chống ăn mòn (corrosion inhibitor).
Nước giải nhiệt coolant: Đây không hẳn là nước, nhưng là một chất lỏng đặc biệt chứa các hoá chất , có khả năng chịu lạnh rất cao mà không đông thành đá, nên cũng được gọi là Anti-Freeze (chống đông) và chịu được nhiệt độ nóng trên 100ºC mà không bị sôi . Nước giải nhiệt Coolant được chứa trong một cái bình gọi là két nước, và xuất phát từ đó để ra đi làm nhiệm vụ, rồi lại quay trở về két nước theo một vòng tròn khép kín. Nước giải nhiệt coolant có thể chảy rò ra ngoài, xuyên qua những lỗ hổng, hoặc rỉ sét ở đâu đó trong hệ thống, và hao ngót dần đi, đến một lúc không còn đủ số lượng để bao quát nhiệm vụ giải nhiệt trong đầu máy nữa. Khi đó, đầu máy sẽ nóng vượt lên, rơi vào tình trạng nóng máy quá mức.
Ngoài ra, dung dịch coolant còn có khả năng chống rỉ, chống mòn, coolant sẽ làm hại tất cả những bề mặt kim loại mà luồng coolant chảy qua. Ngoài đường lưu thông được đúc xuyên qua lốc máy, coolant còn có ảnh hưởng tới những bộ phận sau đây: Két nước (Radiator), máy sưởi (Heater) và máy bơm (water pump). Không nói gì tới máy, những bộ phận này mà hư chắc chắn cũng gây cho chủ xe những cơn nhức đầu không nhỏ.
Tất cả các loại coolant hiện bán trên thị trường đều có chứa đủ hóa chất chống ăn mòn để bảo vệ các bề mặt kim loại mà dòng coolant chạy qua. Trên thị trường hiện nay, có 3 màu chính để phân biệt coolant:
1. IAT màu xanh (green)
Màu xanh (green) là màu tiêu chuẩn của loại coolant chế biến theo kỹ thuật Inorganic Acid Technology (IAT), mà hầu như tất cả các loại xe lưu hành ở Hoa Kỳ và Canada đều sử dụng cho đến giữa thập niên 1990. Loại coolant này có chứa các hóa chất chống mòn (silicate và phosphate) để bảo vệ đầu máy đúc bằng sắt, đầu máy hỗn hợp sắt nhôm, các bộ phận bằng đồng và nhôm trong khoảng 2 tới 3 năm hoặc sau 30,000 dặm. Sau đó dù bình coolant xem ra còn đầy, nhưng hóa chất đã hết hơi, không còn tác dụng chống mòn, chống rỉ hiệu quả nữa. Ðó là lúc chủ xe phải thay mới coolant để hạn chế tiến trình hao mòn cho bộ phận máy. Loại coolant này chủ yếu được sử dụng cho các loại xe cũ (từ đời 1996 trở về trước). Tuy nhiên, với các đời xe mới hơn về sau này, dù xe Mỹ, xe Nhật, hay xe Âu Châu, chúng ta vẫn có thể dùng coolant xanh, miễn là mỗi lần thay coolant là phải súc bình cho sạch và thay bằng coolant hoàn toàn mới.
2. OAT màu cam (orange)
Loại này được gọi là Long Life Coolant (coolant sống lâu) hoặc Extended Life Coolant (coolant sống thêm) là vì nó có thể phục vụ tới 5 năm hoặc 150,000 dăm. Ðược sử dụng cho các loại xe ở Châu Âu trước khi được hãng General Motors cải biến kỹ thuật vào năm 1996 tại Hoa Kỳ. “Coolant sống lâu” có màu cam, được hãng GM đặt tên lại là Dex-Cool, sản xuất theo kỹ thuật Organic Acid Technology (OAT). Loại Coolant này, không chứa Silicate và Phosphate, nhưng sử dụng Sebacate, 2-ethylhexanoic acid (2-EHA) và một số loại acid hữu cơ khác làm chất chống mòn. Hóa chất chống mòn trong “coolant sống thêm” phát tác chậm hơn coolant màu xanh nói trên, nhưng tuổi thọ bền hơn. Sau 5 năm hoặc 150,000 dặm, hóa chất chống mòn mới hết tác dụng và coolant cần được thay mới. Ngoài các sản phẩm của hãng General Motors, coolant OAT cũng được dùng cho xe Mercury Cougar, Saabs... Sau này, có một loại coolant khác cũng theo công thức tương tự, nhưng lại pha màu hồng (pink) được dùng cho Audi đời mới, Volkswagen; và màu xanh đậm dùng cho xe Honda.
3. HOAT tổng hợp
Loại coolant tổng hợp được chế biến theo kỹ thuật Hybrid Organic Acid Technology (HOAT), pha trộn đặc điểm của cả 2 loại trên để vừa có tính chống mòn hiệu quả, vừa phục vụ được lâu dài. HOAT có thể pha với Silicate để chống mòn, bảo vệ các bộ phận nhôm trong đầu máy, két nước, máy sưởi, và máy bơm. Loại coolant này dùng với các loại xe Daimler Chrysler từ đời 2001 về sau, xe Fords từ đời 2002 về sau, xe Mercedes, BMW, Volvo và Mini Coopers từ đời 1985 về sau. Còn các loại xe Châu Á như Toyota, Honda, Nissan, Kia, Hyundai... thì dùng coolant HOAT pha với Phosphate. Coolant HOAT tổng hợp có thể phục vụ 150,000 dặm hoặc 5 năm.
4. Coolant màu vàng phổ quát (universal)
Đây là loại coolant phổ quát (universal), nghĩa là có thể dùng cho tất cả mọi loại xe, và có thể thay đổi dù trước đó xe có chạy bằng thứ coolant nào khác. Loại Coolant phổ quát này có màu vàng, hoặc màu amber (vàng cam), sử dụng các hóa chất chống mòn theo kỹ thuật OAT, tổng hợp với một số Acid Organic thích hợp để có thể bảo vệ bao quát được tất cả mọi loại xe.
Dùng coolant nào là tốt nhất? Về phần chúng ta, những người lái xe trong giới bình dân, vấn đề chỉ đọng lại trong một câu hỏi: Nên dùng loại coolant nào? Thứ nào là tốt nhất? Câu trả lời đơn giản nhất là cứ theo yêu cầu của nhà sản xuất. Ðọc cẩm nang bảo trì, xem nhà sản xuất đòi hỏi chúng ta dùng thứ Coolant nào. Thí dụ: Cẩm nang của xe Ford xác định rõ là phải dùng Coolant của Ford Motor Company. Nếu cẩm nang bảo trì không nói rõ, chẳng hạn cẩm nang bảo trì của Toyota khuyên dùng Toyota Long Life Coolant, hoặc “một loại tương đương” thì chúng ta có thể yên trí dùng Universal Coolant nếu không kiếm ra Toyota Long Life Coolant.
Quan trọng hơn cả là công tác bảo trì: Nếu mua được một cái xe second-hand, điều đầu tiên là nên thay toàn bộ dầu nhớt để bắt đầu một chu kỳ bảo trì mới. Nếu không được bảo đảm rằng loại coolant dùng trong trong xe có thể phục vụ 5 năm hay 150,000 dặm, thì nên thay thế ngay sau khi xe đã đi 30,000 dặm hoặc sau 3 năm.
Làm sao biết Coolant xuống thấp?
Có thể đổ nước thường thay Coolant được không?
…